Asche oder Feuer

Bauhaus-Keramiker und ihre Erben

Ausstellung in der Benediktiner-Abtei Maria Laach vom 17. August 2019 bis 20.Februar 2020

In unserer Ausstellung erwartet Sie eine Dokumentation über die Entwicklungsabschnitte des Bauhaus über die 14 Jahre seines Bestehens anhand von Originalen sowie Repliken, die man ungeniert berühren darf – Design zum Anfassen.

Ein Schwerpunkt der Bauhaus-Ausstellung liegt, worauf der Titel Asche oder Feuer hindeutet: Bei den Keramiken, die die Nachfolger und Nachfahren aus und mit dem Erbe der beiden Bauhaus-keramiker Theodor Bogler und Otto Lindig gemacht haben.

Diese Keramiken aus den Werkstätten von Christiane Bernstiel, Lutz Köneke, Ulrike Köneke, Maria Hokema – alles in bester Bauhaus-Tradition – und der Keramikmanufaktur Maria Laach können in der Ausstellung käuflich erworben werden. Die Auswahl wird laufend ergänzt.

Öffnungszeiten der Ausstellung in der ehemaligen Schreinerei der Abtei Maria Laach:

Freitag, Samstag und Sonntag von 13 bis 17 Uhr.

Einlass über die Klosterpforte jeweils zur vollen Stunde. Führungen 14 und 16 Uhr.

https://www.maria-laach.de/aktuelles/veranstaltungen/asche-oder-feuer.html

Tentoonstelling Barbara Nanning verlengd

De tentoonstelling van Barbara Nanning in Kunstmuseum Den Haag is verlengd tot 1 maart 2020.

Voor Barbara Nanning (1957) is de cirkel altijd een belangrijk uitgangspunt. De vormen van haar objecten en installaties komen voort uit een ronddraaiende beweging die zij laat stollen in glas of keramiek. Dit jaar viert zij veertig jaar kunstenaarschap. Aan de hand van een twintigtal werken belicht de tentoonstelling Nannings unieke beeldtaal die een link legt tussen de organische en anorganische wereld.

31 augustus 2019 - 1 maart 2020

www.kunstmuseum.nl

Exotisch, luxueus en hygiënisch

Tegelschilderijen in winkels uit de eerste helft van de 20ste eeuw

Aan het begin van de 20ste eeuw groeit het inzicht in het belang van een goede hygiëne. Winkeliers die zich op een koopkrachtiger publiek richten gaan hun winkels van tegels voorzien, omdat deze goed te reinigen zijn. En tegelijk maken ze gebruik van alle decoratieve mogelijkheden die de wandtegel te bieden heeft.

Langs de wanden komen grote, kleurige en fris geglazuurde tableaus die, als reclameplaten, een geïdealiseerd beeld geven van de onbedorven landelijke of juist exotische herkomst van de koopwaar.

Kampioen van de winkeltegels is ongetwijfeld de fa. P. de Gruyter & Zn, ruim een halve eeuw de grootste kruidenier van Nederland. Tientallen winkels door het hele land werden voorzien van series tableau. Maar ook de kruidenierswinkels van de fa. Zijlstra Hzn kregen in de jaren 1920 in de gevel voorstellingen van kinderen die pap eten of thee drinken. En niet alleen bij de grote ketens, maar ook bij de zelfstandige slagerij, bakker en viswinkels, werden de interieurs verrijkt met tegelwanden.

Maar winkels verdwijnen en de ideeën over winkelinrichting veranderen. De bestaande tegelwanden passen dan niet meer en worden gesloopt of ze verdwijnen achter een

betimmering en een verlaagd systeemplafond. De nieuwe expositie roept het beeld op van de chique en exotische uitstraling die veel winkels vroeger hadden.

Nederlands Tegelmuseum Otterlo

7 september 2019 t/m 31 maart 2020

www.nederlandstegelmuseum.nl

Porselein Palet

07/09/2019 - 06/10/2019 Galerie Terra Delft

In deze gevarieerde groepstentoonstelling ontmoeten vormgeving en kunst elkaar, en dat is ook het uitgangspunt van Galerie Terra Delft om de variatie te tonen die er bestaat in keramiek. Er zijn handgevormde abstracte objecten en er zijn gegoten toegepaste objecten. De decoraties zijn of handgeschilderd, geglazuurd of in reliëf aangebracht.

Deelnemers zijn Karin Bablok, Amy Cooper, Babs Haenen, Groh + Nishida, Guy van Leemput, Beatrijs van Rheeden en Yuk Kan Yeung.

terra-delft.nl

Afbeelding: Babs Haenen, Flow bowl Medium, porcelain

50 jaar glas van de Rietveld Academie

3 september 2019 t/m 13 oktober 2019

De glasafdeling van de Gerrit Rietveld Academie bestaat dit jaar 50 jaar en is een van de belangrijkste glasopleidingen ter wereld. Dit lustrum wordt gevierd met de tentoonstelling 50 jaar Rietveld glas in Museum Jan van der Togt. De tentoonstelling toont de rijke geschiedenis van de afdeling en trekt een lijn door de tijd naar de glaskunstenaars van dit moment.

Sybren Valkema wordt beschouwd als de founding father van de ‘Studio glass movement’. Deze ontwikkeling waarbij de glaskunstenaar zijn ontwerpen zelf kon uitvoeren middels een smeltoven in het eigen atelier, bood vrijheid om te experimenten met het materiaal glas als nooit tevoren. Het was Valkema die de glasafdeling binnen de Rietveldacademie startte in 1969. Een toonaangevende opleiding die grote namen voortbracht die allen zijn vertegenwoordigd in de tentoonstelling. Van gevestigde namen als Richard Meitner, Mieke Groot en Bert Frijns tot pas afgestudeerden Yuna Choi en Aleksi Marjamaa. De tentoonstelling omvat naast stukken uit de collectie van het Museum Jan van der Togt ook nieuw werk van de kunstenaars.

De tentoonstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Jens Pfeifer, het huidige hoofd van afdeling Large Glass van de Gerrit Rietveld Academie.

afbeelding: Mieke Groot, zonder titel, c.a. 1991 glas, 43x43x17cm, Collectie Museum Jan van der Togt

Grootste privéverzameling Delfts aardewerk naar Gemeentemuseum Den Haag

Gemeentemuseum Den Haag krijgt een van de grootste en belangrijkste privéverzamelingen Delfts aardewerk ter wereld in langdurig bruikleen: De Lavino Collectie, van de in 2005 overleden staalindustrieel Meijer Lavino. Deze unieke verzameling, die nooit eerder voor publiek te zien is geweest, bevat bijna het gehele assortiment van de Delftse plateelbakkers uit de periode 1660-1820. Vanaf 31 augustus wordt een groot deel van de verzameling, die in totaal ruim 1.000 stuks telt, voor het eerst getoond in de tentoonstelling De Lavino Collectie – Staalkaart van Delfts aardewerk. Deze tentoonstelling zal zich richten op de rijkheid en de verzamelgeschiedenis van de collectie.

Directeur Benno Tempel: “Dankzij de genereuze bruikleen kunnen wij het publiek een dwarsdoorsnede tonen van de indrukwekkende Delftse productie van aardewerk. Als aanvulling op de bestaande museumcollectie ontstaat een rijk geschakeerd verhaal over de cultuur, kennis, ambacht en techniek van de Nederlandse keramiekindustrie die wereldfaam heeft bereikt.”

Kleurrijke kraantjeskannen in de vorm van elegante dames, rijk gedecoreerde bloemenhouders, fruitterrines, springpaarden, mensfiguren, door Chinees porselein geïnspireerde voorwerpen, kaststellen, schoentjes en andere miniaturen en zelfs een bord van zeer zeldzaam ‘Delfts zwart’; de encyclopedische waarde van De Lavino Collectie is uitzonderlijk. Niet alleen kocht Lavino breed en divers aan; hij bracht ook paren samen en zelfs een veelvoud aan stellen. Naast de variaties in het vormassortiment verzamelde hij Delfts aardewerk in alle decoratietechnieken: van wit, blauwwit, tot bonte kleuren en pasteltinten met vergulding. Opvallend is tevens zijn oog voor de hoogste kwaliteit. Om tot de beste aankopen te komen omringde Lavino zich met experts op het gebied van Delfts aardewerk en werd hij bijgestaan door zijn echtgenote Paula Lavino-Ridderhof.

Meijer Lavino (Rotterdam, 1937 – Antwerpen, 2005) was enig kind van Joodse ouders. Samen met Jo de Jong richtte hij in 1964 staalgroothandel De Jong & Lavino op. Naast zijn liefde voor klokken, Romantische schilderkunst en tapijten, collectioneerde hij tussen 1980 – 2002 met een grote gedrevenheid Delfts aardewerk.

Collectie Gemeentemuseum

Aan de basis voor de gehele Delfts aardewerk collectie van het Gemeentemuseum ligt eveneens een privéverzameling. In 1904 ontving het museum een legaat van de heer Van der Burgh (1845-1904). Zijn verzameling van 530 objecten had als zwaartepunt eveneens achttiende-eeuws gekleurd Delfts aardewerk. De collectie Van der Burgh vormde het vertrekpunt voor de uitbreiding van de verzameling Kunstnijverheid met onder meer Chinese en islamitische keramiek. Inmiddels bestaat de Delfts aardewerk museumcollectie, samen met De Lavino Collectie, uit meer dan 2000 voorwerpen. Met de langdurige bruikleen kan het Gemeentemuseum het publiek opnieuw laten kennismaken met een privéverzameling Delfts aardewerk van wereldniveau, een kans die zich maar zelden voordoet.

Tentoonstelling: De Lavino Collectie – Staalkaart van Delfts aardewerk

Van 31 augustus t/m 1 maart 2020 wordt een groot deel van de verzameling, die in totaal ruim 1.000 stuks telt, voor het eerst getoond in de tentoonstelling De Lavino Collectie – Staalkaart van Delfts aardewerk. Deze tentoonstelling zal zich richten op de rijkheid en de verzamelgeschiedenis van de collectie. Gelijktijdig met de opening van de tentoonstelling zal De Lavino Collectie ook online te raadplegen zijn.

www.gemeentemuseum.nl

In Memoriam Anny Wafelman-Morpurgo (1931-2019)

Op vrijdag 12 april is Anny Wafelman-Morpurgo in Amsterdam op 88-jarige leeftijd overleden. Anny, geboren in Amsterdam op 9 januari 1931 was de vierde en laatste generatie van een befaamd geslacht van Amsterdamse antiquairs. Het ontstaan van de firma Joseph M. Morpurgo, de eerste firmant en naamgever, haar overgrootvader, ging terug tot 1869. Al in de jaren dertig van de vorige eeuw en in de naoorlogse jaren was de firma Morpurgo een 'instituut', een van de belangrijkste antiquairs in het land. Zij waren medeoprichter van de VHOK (1911), de Delftse Antiekbeurs (1949) en leverancier van topstukken aan grote verzamelaars en belangrijke musea in binnen- en buitenland.

Anny leerde in de jaren vijftig van de vorige eeuw het vak van haar vader Lion (1900-1957), een begaafd antiquair met een enorme en heel brede kennis van zaken en een goed 'oog'. Maar misschien nog wel veel belangrijker dan de brede kennis van vader en dochter was hun kunstzinnige kant. Vader kon goed tekenen en wist daarom wanneer een stuk kwalitatief boven het gemiddelde uitstak, zijn artistieke aanleg gaf hem een goede kijk op kunstvoorwerpen op een manier die men als 'smaak' zou kunnen omschrijven. Deze eigenschap erfde Anny van hem. Na haar middelbare school ging Anny naar de kunstnijverheidsschool in de Gabriël Metsustraat, de school die uiteindelijk, in een nieuw gebouw, de Gerrit Rietveldacademie zou worden. Daar werd haar artistieke aanleg verder ontwikkeld.

Anny was 9 jaar oud toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, een verschrikkelijke tijd voor haar en haar ouders. De zaak kreeg een Verwalter (een zetbaas van de Duitsers) en de zeggenschap van vader Lion werd almaar meer ingeperkt. Ten slotte werd Anny met haar ouders Lion en Rebecca Morpurgo-Natkiel in 1943 naar het interneringskamp in Westerbork gestuurd en vervolgens afgevoerd naar Theresienstadt. Zij overleefden de oorlog, maar het heeft haar leven en dat van haar ouders getekend.  

Vader overleed, nog jong, in 1957 en moeder en dochter moesten beslissen of zij de zaak zouden continueren, meedoen aan de Delftse antiekbeurs, nieuwe voorwerpen aankopen etc. Zij besloten om het één jaar te proberen en toen dat jaar goed was verlopen, hebben zij doorgezet en daarmee de zaak nog bijna zestig jaar kunnen openhouden. Zij hadden, zeker in de beginjaren, lang niet van alle soorten antiek die zij voerden, voldoende verstand, moeder Morpurgo had tot dat moment wel de boekhouding gevoerd, maar zich nooit met de inkoop bemoeid en Anny was pas 26 jaar oud en stond op het punt om met Henk Wafelman te trouwen. Die problemen hebben zij op een elegante wijze opgelost: als er uit de voorraad iets werd verkocht, werd zelden het beste stuk dat zij op dat gebied hadden, aangeboden. Na de transactie werd vervolgens een soortgelijk voorwerp op een veiling, maar veel vaker bij een collega antiquair weer ingekocht. Het kwaliteitsniveau waar naar werd gestreefd, was het beste stuk dat zij nog op voorraad hadden, het liefst nog door 'pa' gekocht. Dan waren ze zeker van authenticiteit en kwaliteit. Zo waren er tot voor kort op elk gebied nog 'superstukken' zilver, Duits en Hollands porselein, Delfts aardewerk en Chinees porselein, die nog door vader Lion waren gekocht. Het kwaliteitsniveau van vader Lion was de standaard die op die manier jaar in jaar uit kon worden hooggehouden.

Aan de Delftse antiekbeurs hebben zij tot het laatste jaar met veel ambitie bijgedragen en vervolgens heeft de firma met succes aan de PAN in Amsterdam meegedaan.

Moeder overleed in 1993 en na enkele jaren heeft Anny besloten de winkel aan het Rokin te sluiten. Boven de zaak gaan wonen was geen optie, personeel in de vorm van een winkelassistent(e) evenmin. De chaos van de graafwerkzaamheden voor de metro zagen zij, terecht, als een groot probleem voor de clientèle. Er werd een groot huis aan de Herengracht ingericht als winkel/gesloten huis, dat zo groot was dat Anny en Henk er met gemak bij konden wonen. Daar is het bedrijf nog vijftien jaar voortgezet.

Met het overlijden van Anny behoort de oudste algemene antiekzaak in Nederland nu definitief tot het verleden. We zullen haar allemaal heel erg missen. 

JDvD 15-07-2019

De Valkuil van de Kunde

Glaskunst van Bernard Heesen en Nienke Sikkema

Deze zomer is de museumtuin van het Nationaal Glasmuseum gevuld met fantastisch en kleurrijk glas, ontsproten uit de bijzondere wisselwerking tussen Bernard Heesen en de jonge, getalenteerde Nienke Sikkema. De Valkuil van de Kunde is het resultaat van een onderzoek naar de vraag in hoeverre techniek en kunde van het glasblazen bepalend is voor het eindresultaat. De titel van de tentoonstelling weerspiegelt de voor Bernard Heesen steeds aanwezige verleiding om – na 30 jaar werken met glas – te vervallen in makkelijke trucs en technische hoogstandjes. Bij werken met glas is het voor de kunstenaar noodzakelijk om de techniek van het glasblazen perfect te beheersen, in samenwerking met het team. Tegelijkertijd is het streven naar die perfectie volgens Bernard Heesen hetgeen dat glas soms zo koud, onpersoonlijk en bewegingsloos kan maken. Die valkuil probeert hij dan ook al dertig jaar te omzeilen.

 Nienke Sikkema, net afgestudeerd aan de Koninklijke Academie in Den Haag, wilde het glasblazen leren in het atelier van misschien wel de meest experimentele glasblazer van Nederland: Bernard Heesen. Terwijl Sikkema de techniek van het glasblazen onder de knie kreeg, werd Heesen geïnspireerd door haar talent, haar open blik, maar vooral ook door haar vrolijke onkunde. Kennis doorgeven werd tegelijkertijd kennis verversen en verbreden en aldus ontstond een verrassende chemie tussen meester en leerling.

De Valkuil van de Kunde maakt glashelder hoe waardevol het is als meester en leerling elkaar wederzijds inspireren en uitdagen.  

20 juli t/m 3 november 2019

Nationaal Glasmuseum

Lingedijk 28-30

4142 LD Leerdam   

00345-614960

www.nationaalglasmuseum.nl

Finissageweekend Gestolde Dromen

Feestelijke afsluiting op zaterdag 13 en zondag 14 juli

Glaskunstexpositie Gestolde Dromen beleeft dit voorjaar zijn tiende editie. In 2009 bedachten de eigenaren van Kunstconsult, Wiljan Versteeg en Belinda Visser, deze poëtische titel voor een verkoopweekend van 20ste-eeuws glas. Vazen met onderwaterdecors van Willem Heesen en objecten uit de Noordzeecollectie van Andries Copier waren de inspiratiebronnen voor deze naam. De respons op de eerste editie was zo groot, dat Gestolde Dromen in het afgelopen decennium kon uitgroeien tot een grote jaarlijkse verkoopexpositie, waar liefhebbers van glaskunst uit de 20ste eeuw naar uitkijken vanwege zijn omvang en kwaliteit.

zaterdag 13 & zondag 14 juli

13.00 – 17.00 uur

www.kunstconsult.com

Schenking glas-in-loodramen Fries Museum

Dankzij een schenking heeft het Fries Museum twee glas-in-loodramen toegevoegd aan zijn collectie. De 17de-eeuwse ramen zijn afkomstig uit Wiarda State in Goutum. Op de ramen zijn de namen en familiewapens van Bauck van Eminga en Aelcke van Galama te zien. De ramen zijn nog tot en met 15 september te zien in de tentoonstelling Verzameld werk: de rijke collectie van Friesland.

Eeuwenlang hebben op Wiarda State belangrijke Friese families gewoond. In 1882 werd het landhuis afgebroken en in de loop der tijd hebben de nazaten van de laatste bewoners stukje bij beetje de inboedel aan het museum geschonken. Onderdelen van het gebouw zijn verspreid geraakt en vier glas-in-loodramen zijn in Delft terechtgekomen. Twee daarvan zijn nu aan het Fries Museum geschonken.

foutje

Voor de afbraak werd het huis vastgelegd door tekenaar Albert Martin. Ook de ramen zijn tot in detail nagetekend. Daarop is te zien dat de familiewapens omgedraaid zijn. De tekenaar had het echter bij het rechte eind: toen de ramen tijdens de sloop van Wiarda State beschadigd raakten, zijn ze gerestaureerd en werden de wapens per ongeluk verwisseld.

zeldzame beker

In het landhuis hingen ook glas-in-lood ramen met daarop Frans van Eminga en Feyo van Aylva, de echtgenoten van Bauck en Aelcke. Frans van Eminga is geen onbekende van het museum. Zijn naam staat ook op de zeldzame glazen beker uit 1599, die het museum onlangs van de Ottema-Kingma Stichting in bruikleen kreeg. In de beker zijn 22 namen van Friese edellieden gegraveerd. Waarschijnlijk werd de beker gebruikt om op de verloving van Tjerck van Heerma en Lucia van Walta te proosten. Zowel de ramen als de beker zijn te zien in de tentoonstelling Verzameld werk: de rijke collectie van Friesland.

https://www.friesmuseum.nl/

foto: Fabian Samidjono