“De klei ben ik” – Dit is een uitspraak van de keramist Vilma Henkelman (1944-2023), waaruit direct duidelijk wordt dat zij zich volledig identificeert met dit materiaal. Met een feministische inslag bevrijdt Henkelman de klei van connotaties als ‘vrouwelijk’ of ‘toegepast’. In haar oeuvre zoekt Henkelman continu de grenzen op tussen toegepaste kunst, beeldhouwkunst en performance art. Haar oeuvre was haar tijd ver vooruit en getuigt naast haar vakmanschap evenwel van een gedreven inhoudelijke agenda. Met The very moment brengt het Kunstmuseum een eerbetoon aan deze belangrijke Nederlandse kunstenaar.

Experimenteel en lichamelijk
Na een klassiek begin met vormen als vazen, borden en schotels begint zij aan gedurfde experimenten als een ‘potvorm met zes stukjes been ingesnoerd met touw’, of een ‘schaal doorboord met een staaf betonijzer’. In haar grote organisch gevormde objecten is haar lichaam als signatuur terug te vinden, klein als de afdruk van haar duim of levensgroot gelijk aan haar eigen afmetingen. Haar tactiele werken ontstaan als resultaat van de handeling van het draaien, het kneden en betasten, als een reflectie en getuige van het productieproces. 

The very moment
Een hoogtepunt in de tentoonstelling is de groep werken The very moment, waar meditatie centraal staat in het maakproces. In een meditatieve staat bewerkt Henkelman haar levensgrote gedraaide vazen. Voor de klei de oven in gaat, pakt Henkelman een machete, een lang junglemes, doopt deze in mat zwart glazuur en slaat met een gerichte kracht een snede in de speciaal daarvoor gedraaide kolom. Het glazuur spettert over het object en laat een uniek spoor achter. Henkelmans lichaamsvorm, de kracht van haar armen en de authenticiteit van het moment komen samen, met steeds een uniek object als resultaat. Dit spirituele maakproces weet ze neer te zetten als een performance.