De tentoonstelling Jan van der Vaart: voor Jan en alleman in Kunstmuseum Den Haag geeft een uitgebreid beeld van het belang van deze keramist voor de Nederlandse keramiek. Van kunst met een grote K moest hij, de zelfverklaarde ‘pottenbakker’, niets hebben. Toch drukte niemand zo’n stempel op de naoorlogse Nederlandse keramiek als Jan van der Vaart (1931-2000). Om zijn werken voor een groot publiek bereikbaar te maken, werkte hij in serieproductie, een door collega-keramisten en verzamelaars verafschuwde keuze. Maar de aanpak maakte design bereikbaar voor iedereen. Er verschijnt tegelijk een omvangrijke monografie over Van der Vaart. Het is met meer dan 250 werken de eerste grote tentoonstelling sinds 1991 over de belangrijkste naoorlogse Nederlandse keramist, precies 25 jaar na zijn dood. 

“Keramiek maken is een keihard kloteambacht en geen vak van door god vastgehouden handen.” – Jan van der Vaart 

Ter gelegenheid van het verschijnen van de monografie ‘Jan van der Vaart. Meesterpottenbakker’ op initiatief van Cometa* – Stichting voor kunstboekpublicaties, organiseert Kunstmuseum Den Haag vanaf november 2025 een retrospectief over de keramist. Van musea tot kringloopjagers, Van der Vaarts vazen en andere gebruiksvoorwerpen zijn altijd omarmd in de bijna vijftig jaar dat hij actief was. Jan van der Vaart: voor Jan en alleman brengt meer dan 250 werken samen uit de belangrijkste museale collecties, maar ook uit de collecties van particulieren – iedereen die thuis een Van der Vaart heeft staan mag deze aanmelden voor in de tentoonstelling. 

Belangrijkste keramist van zijn generatie
Over erkenning voor zijn enorme vakmanschap heeft Van der Vaart nooit te klagen gehad. Een eindeloze reeks tentoonstellingen, opdrachten en prijzen benadrukte zijn vooraanstaande positie. Zijn vazen, bloemtorens en kandelaars ging hij vanaf 1967 onder de naam ‘multipel’ in serieproductie uitvoeren. Met geometrische vormen als uitgangspunt en een klein palet van gloedvolle glazuren maakte Van der Vaart duizenden vazen en andere gebruiksvoorwerpen. Zijn aanpak is blijvend actueel, gezien Van der Vaart, zelf autodidact, als langjarig docent aan de Gerrit Rietveld Academie meer dan honderd keramisten opleidde. 

Geen pretenties 
Jan van der Vaart was een keramist zonder pretenties. ‘Pottenbakker’ liet hij als beroep noteren in zijn paspoort en in een vraaggesprek zei hij: ‘Ik ben dat mannetje dat bloemenvazen maakt.’ Op tentoonstellingen – ook in musea – stonden geregeld ook bloemen in zijn vazen; zijn voorwerpen waren sculptuur én gebruiksvoorwerp. Als docent gruwde hij van studenten die een visitekaartje lieten drukken met daarop ‘keramisch kunstenaar’. De vaas zag hij niet als kunstobject op zich, het ding komt pas tot zijn recht met bloemen erin, mensen eromheen. Zowel de monografie als de tentoonstelling Jan van der Vaart: voor Jan en alleman laten zien dat Van der Vaarts herkenbare ontwerpen in ontelbaar veel huishoudens terug te vinden zijn. Naast bijzondere unica, zijn spectaculaire tulpentorens en ontwerpen voor Royal Leerdam worden veel multipels getoond. En iedereen die thuis een Van der Vaart heeft staan, mag deze aanmelden voor in de tentoonstelling. 

Groot retrospectief 
Jan van der Vaart: voor Jan en alleman in Kunstmuseum Den Haag (15 november 2025 tot en met 5 juli 2026), verschijnt parallel aan de publicatie van de monografie Jan van der Vaart. Meesterpottenbakker van stichting Cometa*. Tegelijk presenteert Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden op zijn site een digitale expositie over Van der Vaart. Zijn voormalige atelier maakt sinds 2008 deel uit van de vaste opstelling van het museum. 

Over Cometa* 
De stichting Cometa* is in 2022 opgericht met het doel om bijzondere kunstboeken te produceren over moderne en hedendaagse Nederlandse vormgeving en beeldende kunst. De monografie over Jan van der Vaart is de eerste publicatie van de stichting.
Klik voor meer informatie op www.stichtingcometa.nl

Vormen uit Vuur
In de meest recente uitgave van Vormen uit Vuur is een uitgebreid artikel opgenomen over het werk van Jan van der Vaart.
Geen lid van onze vereniging? Bestel dan hier het nummer 259: https://vormenuitvuur.nl/vormen-uit-vuur/register/
Of nog beter, word direct lid: https://vormenuitvuur.nl/lid-worden/

Kunstmuseum Den Haag
Stadshouderslaan 41
2517 HV Den Haag