Alexandra van Dongen, conservator van Museum Boijmans Van Beuningen heeft de de Mr. J.W. Frederiksprijs 2024 ontvangen voor haar publicatie Dichter bij Vincent, alledaagse voorwerpen in het werk van Vincent van Gogh. Deze prijs wordt elke drie jaar toegekend aan de beste publicatie over historische toegepaste kunst. De prijsuitreiking vond plaats in de Universiteit Leiden op donderdagmiddag 13 juni 2024, tijdens een studiedag van de Onderzoeksschool Kunstgeschiedenis.

Van Dongen won met het boek Dichter bij Vincent (uitgeverij Sterck & De Vreese, 2022). Daarin publiceerde zij haar onderzoek naar de alledaagse gebruiksvoorwerpen die figureren op schilderijen van Vincent van Gogh. Hiervoor verbleef Van Dongen – onder andere – in de zomer van 2021 voor een curatorial residency in het Vincent van GoghHuis in Zundert. In datzelfde Van GoghHuis was in 2022 een gelijknamige tentoonstelling te zien over dit onderwerp, die zij inrichtte in samenwerking met kunstenaars André Smits en Monika Dahlberg.

Het onderzoek
Een van de meest opmerkelijke zaken die Van Dongen vond tijdens haar onderzoek, is de herkomst van een ‘doodnormale’ aardewerken steelpan die figureert op het schilderij Stilleven met aardappels van Vincent van Gogh. Dit schilderij is onderdeel van de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen. Door haar onderzoek kon Van Dongen vaststellen dat de steelpan een Franse herkomst heeft, vervaardigd in Vallauris, en dat dit stilleven niet, zoals in het verleden werd aangenomen, in het Brabantse Nuenen zou zijn geschilderd, maar in Parijs.

Aangezien dit type Frans aardewerk in die periode niet in omloop was in Nederland, maar wel in elke Franse keuken te vinden was, en omdat technisch onderzoek uitwees dat het schilderslinnen door Van Gogh in Parijs moest zijn gekocht, kon het stilleven definitief en nu als een belangrijk sleutelstuk aan zijn Parijse periode worden toegeschreven. Dit onderzoek van Van Dongen is een van haar casestudies die voorkomt uit het langlopende onderzoeksproject ALMA in Museum Boijmans Van Beuningen: Art Linked to Material Artefacts, waarbij de rol van het object als schildersmodel centraal staat. In 2028 zal Van Dongen een grote tentoonstelling organiseren over dit onderwerp in Depot Boijmans Van Beuningen.

De publicatie Dichter bij Vincent is te koop via de boekhandel en via uitgeverij Sterck & De Vreese. ISBN 978056159139. Prijs € 29,95.