Vilma Henkelman ( 15 oktober 1944 Rotterdam – 20 maart 2023 Kollum (Friesland)) begon als pottenbakker en groeide uit tot autonoom kunstenaar. Zij was uniek in haar werk. Ze draaide hele grote potten en sculpturen. Haar liefde voor klei was enorm. Ze sprak over de schoonheid van de klei. Vilma heeft met haar draaiwerk mensen op een andere manier naar kunst laten kijken. Ik herinner me haar solotentoonstelling in 1985 in Museum Het Kruithuis (nu Design Museum) in Den Bosch met grote, zware potten van rode, witte en zwart bakkende klei, die ze beschilderde met dikke lagen slib. De werken zijn expressief maar ook verstild door hun eenvoud. ‘In het moment zijn’ was een belangrijk ding voor haar. Een aantal van haar werken doorsneed ze met een scherp zwaard. De actie is op film vastgelegd.

Ik heb haar rond 1988 leren kennen. Zij gaf aan ons, keramiekstudenten op de kunstacademie in Den Bosch, gastlessen. Ze inspireerde mij door haar houding ten opzichte van klei. Haar energie was aanstekelijk. Ze was vrolijk en geestig. Ze kon goed kijken. Ik herinner mij haar scherpe blik. Ze was eerlijk en oprecht. Later leerde ik haar beter kennen via mijn werk in het KWC, de voorloper van het Europees Keramisch Werkcentrum (tegenwoordig in Oisterwijk gevestigd), waar ik parttime werkte en via mijn man Frank Åsnes. Wij raakten bevriend.

Baanbrekend werk
Vilma initieerde een aantal projecten, die in het (E)KWC plaatsvonden. Het was een onderzoek naar draaien op groot formaat, haar specialiteit. Het eerste project was in het KWC in Heusden (1989) waar zij haar techniek en visie aan acht mensen overdroeg. Vilma had deze acht geselecteerd. De resultaten waren grote potten. Het draaiwerk werd niet gestookt; het ging om het proces. Het overdragen van de techniek draaien stond centraal. Frank Åsnes en Wessel Holleman waren twee van de deelnemers. Ik had in die tijd een parttimebaan bij het KWC en maakte foto’s van het werkproces. Het vervolgproject was ook in het KWC. Ik weet nog dat er een draaischijf werd omgebouwd om de vele kilo’s aan te kunnen. In het EKWC in Den Bosch initieerde Vilma het project ‘Monumentaal draaien’ en zij nodigde Norman Trapman en Frank Åsnes uit mee te doen. Op de benedenverdieping stonden Vilma, Norman en Frank in een grote ruimte te draaien. De werken werden in de grote klokoven gestookt. Vilma was inmiddels bekend bij het EKWC in Den Bosch en ze werd een periode bestuurslid.

De jonge Vilma woonde en werkte in Den Haag. In 2005 verhuisde ze van haar boerderij in Vlaardingen naar een appartement in Amsterdam. Ze legde zich toe op heel klein draaiwerk in porselein. Ik heb gelukkig zo’n mooi, klein schaaltje van haar. Dat koester ik. De laatste jaren woonde ze in Friesland. Voor volgend jaar staat er een tentoonstelling van haar werk gepland in het Kunstmuseum in Den Haag. Het is heel spijtig dat zij die zelf niet meer gaat meemaken. 

Vilma is, na een kort ziekbed, op 20 maart 2023 overleden. Ik zal haar missen, wat blijft zijn de herinneringen en haar werk.

Voor meer informatie: https://www.vilmahenkelman.nl/

Yvette Lardinois, keramist